Búgin 9-fevral Qaraqalpaqstan Respublikası pedagoglardı jańa metodikalarǵa úyretiw milliy orayında túrkiy xalıqlar ádebiyatınıń kórnekli wákili, ózbek ádebiy tiliniń tiykarın salıwshısı, shayır hám mámleketlik ǵayratker, ǵázzel múlkiniń sultanı Áliysher Nawayınıń tuwılǵanına 583 jıl tolıwı múnásibeti menen «Nawayı yadımızda máńgi jasaydı» atamasında ilimiy-ámeliy konferenciya hám ádebiy-kórkem keshe shólkemlestirildi.
Ilajǵa Pedagogikalıq oray professor-oqıtıwshıları hám tıńlawshılar qatnastı.
Ilajdı Qaraqalpaqstan Respublikası pedagoglardı jańa metodikalarǵa úyretiw milliy orayı direktorı B.Dilanov kiris sózi menen ashıp berdi.
Konferenciyada Pedagogikalıq oraydıń «Tillerdi oqıtıw metodikası» kafedra baslıǵı S.Matekeev «Nawayı hám qaraqalpaq ádebiyatı», Ózbek tili hám ádebiyatı páni oqıtıwshısı M.Razzoqova «Nawayı shıǵarmalarında insanıylıq ideyalar» , Qazaq tili hám ádebiyatı páni oqıtıwshısı G.Qanaatova «Qazaq ádebiyatında Nawayı dóretiwshiligi» atamalarında bayanatlar jasadı.
Atap ótilgenindey, Nawayınıń dóretiwshiligine názer awdarsaq, poeziyanıń 16 túrli janrında dóretiwshilik etkenligin kóriw múmkin. Bular ǵázzel, rubayı, tuyıq, fard, qita, muhalles, musaddes hám t.b. Usınday janrlarda Nawayı sıyaqlı dóretiwshilik etken shayırlar derlik joq. Ullı shayır qosıq jazǵanda tek ǵana ózbek tilinen emes, al basqa da tillerden nátiyjeli paydalanǵan.
Áliysher mektepte oqıp júrgeninde qolına ullı parsı shayırı Farididdin Áttardıń (12 ásirdiń ekinshi yarımı – 13 ásir basında jasaǵan) «Mantiqut-tayr» («Qus tili») degen kitabı túsip qaladı. Bul dástannıń oǵan qattı tásir etkenligi sonday, usı shıǵarmanıń tásirinde ol adamlardan qashatuǵın, jalǵızlıqtı súyetuǵın bolıp qaladı. Balasınıń hawayı bolıp ketiwinen qorıqqan ákesi onıń qolınan kitaptı alıp qoyadı. Biraq bul paydasız edi, sebebi Áliysher dástandı qashshan yadlap alǵan edi. Sonday-aq Muslihiddin Saadiydiń (1184–1292) «Gúlistan» hám «Bostan» kitapları onıń balalıǵında oqıǵan hám túsingen shıǵarmaları boldı.
Áliysher bes jasında oqıp hám jazıp bilgen. Jeti-segiz jaslarında ol shaǵatay hám parsı tillerindegi báytlerdi yadtan oqıp, adamlardı hayran qaldırǵan. Shayır óziniń neshe jasınan baslap qosıq jaza baslaǵanı tuwralı maǵlıwmat qaldırmaǵan. Biraq izertlewshiler onı jeti-segiz jaslarınan baslap ayırım báytler toqıy baslaǵan bolıwı múmkin, dep shama qıladı. On bes jaslarına kelip Áliysher túrkiy hám parsı tillerindegi ǵázzelleri menen ádebiyat ıqlasbentleri arasında keń tanıldı. Túrkiy tildegi shıǵarmaların Navoiy (sazlı, namalı), al parsı tilindegi shıǵarmaların Fanıy (ótkinshi) degen táxallusler penen jazdı.
Ilaj ózbek tili hám ádebiyatı kursı tıńlawshılarınıń atqarıwındaǵı Áliysher Nawayınıń ómiri hám dóretiwshiligi sáwlelengen kórkem-ádebiy bólim menen dawam etti.
